Хэрэв та "Муур, нохой бороо орж байна" гэсэн хэллэгийг сонссон бол энэ нь юу гэсэн үг вэ гэж гайхаж магадгүй. Тайвширч байгаарай; Энэ нь жинхэнэ нохой, муур тэнгэрээс унахтай ямар ч холбоогүй юм!Тэнгэр нээгдэж, бороо асгарч буй нөхцөл байдлыг дүрсэлсэн хэлц үг юм. Энэхүү хачирхалтай хэллэгийн түүх, ашиглалтын талаар мэдэхийн тулд үргэлжлүүлэн уншаарай.
Энэ хэллэг хаанаас ирсэн бэ?
Хэн ч мэдэхгүй! Зарим хүмүүс энэ нь шуурганы бурхан Один нохой, чонотой онцгой харилцаатай байсан Норвегийн домогтой холбоотой байж магадгүй гэж үздэг. Шулам нь мөн шуурга, мууртай холбоотой байдаг. Энэ хоёр ойлголтыг ямар нэгэн байдлаар нэгтгэж, шуургатай үед цаг агаарыг дүрсэлсэн байж магадгүй юм.
Энэ нь 18-р зууны Лондонд болсон хүчтэй аадар борооны дараа гудамжинд үхсэн амьтадтай холбоотой байж магадгүй гэж Жонатан Свифт 1710 онд бичсэн “Хотын бороо” шүлэгтээ дүрсэлсэн байдаг..” Бусад хүмүүс үүнийг Нил мөрний катаракт буюу κατάδουποι буюу catadupoi гэсэн эртний Грек үгтэй холбодог гэж маргаж байгаа бөгөөд энэ нь латин хэлэнд катадупа гэж нэрлэгдсэн бөгөөд энэ нь эргээд хуучин англи хэлний catadupe буюу хүрхрээ гэсэн үг болжээ. Үүнийг "Хүрхрээ бороо орж байна" гэж ойлгож болно.
Мөн энэ хэлц үг нь Грекийн κατα δόξα буюу cata doxa гэсэн хэллэгээс гаралтай байж болох онол байдаг бөгөөд борооны үеэр "итгэхийн аргагүй" гэсэн утгатай гэж тайлбарладаг.
Энэ хэллэгийг хэзээ анх хэрэглэж байсныг мэдэх хүн байна уу?
Ижил төстэй хэллэгийг анх 1651 онд Британийн яруу найрагч Хенри Вон Олор Исканус яруу найргийн түүвэртээ оруулах үед хэрэглэж байжээ. Энэ хэллэг нь хүчтэй шуургыг тэсвэрлэх чадвартай бат бөх дээврийг дүрсэлсэн.
Ижил төстэй хэллэг, "Нохой, муур бороо орох болно" гэж Ричард Бромын 1652 онд бүтээсэн "Сити Витт" инээдмийн кинонд гардаг. Полекатууд бол гарам, могойтой төстэй жижиг хөхтөн амьтад юм. Гэвч өнөөгийн бидний мэддэг хэлц үгийг анх 1738 онд Жонатан Свифтийн "Дөлгөөн ба овсгоотой ярианы иж бүрэн цуглуулга" шог зохиолын нэгэн дүр "муур, нохой бороо орно" гэж санаа зовсон үед тохиолджээ.
Хүмүүс энэ хэллэгийг хэрэглэсээр байна уу?
Энэ хэллэгийг АНУ-д хүчтэй аадар бороог дүрслэхдээ түгээмэл ашигладаг хэвээр байгаа ч Cambridge English Learner’s Dictionary-д үүнийг хуучинсаг гэж тэмдэглэсэн байдаг. “Гадаа асгарч байна” гэдэг нь нийтлэг хувилбар юм.
Дүгнэлт
“Муур, нохой бороо орж байна” гэсэн хэллэг нь ихэвчлэн хүчтэй салхитай аадар бороог дүрсэлдэг. Үүний гарал үүсэл нь тодорхойгүй байгаа ч энэ нь Норвегийн домог зүй, шуламтай холбоотой мухар сүсэгтэй холбоотой гэсэн саналууд байдаг. Бусад нь үүнийг эртний Грек хэллэг болох ката доксатай холбодог гэж маргаж байгаа бөгөөд орчуулга нь итгэл үнэмшилгүй гэсэн утгатай. Үүнтэй төстэй хэллэгийг 17-р зууны дунд үеэс Англид хэрэглэж эхэлсэн. Гэсэн хэдий ч өнөөдрийн бидний мэддэг хэлц үг нь анх 1738 оны Жонатан Свифтийн шүлэгт бүрэн хэллэг болж гарч ирсэн.
